Als ik Mark benader voor een interview zegt hij: ”ik blijf het liefst onder de radar”.
Dat is letterlijk en figuurlijk bedoeld denk ik? Hij is namelijk binnenvaartschipper van beroep… Nu dat is dus niet gelukt Mark!
Mark woont op Noord 39 sinds 2019 en dat bevalt hem uitstekend. Gezellig zitten we aan de eetkamertafel en kletsen een tijdje over het zicht en zijn tuin terwijl Mark een kannetje koffie aan het zetten is.
Daarna beginnen we met zijn loopbaan bij de Stroinkweg 1 in Steenwijkerwold, daar is hij geboren in 1998. Zij ouders zijn Evert Weijs en Zwaan Weijs-Jongschaap.
Daar heeft hij niet zoveel herinneringen aan want het gezin ging toen hij 2 jaar was verhuizen naar Woldlakerweg 5 in Scheerwolde. Het was een gezin van 5, pa en ma, broer en zus en Mark natuurlijk. Hij herinnert zich het buitenleven, altijd spelen op de boerderij. Hij heeft nooit een computer aangeraakt.
Zijn basisschool was de Kolkribbe in Scheerwolde. Die heeft hij braaf doorlopen, tenminste hij kan zich weinig herinneren wat de moeite waard is, of dat ook zo is?
Het was al vroeg duidelijk dat Mark wilde varen, hij was sinds zijn 9e jaar al veel meegevaren met Bene Jongschaap (neef). Het varen zat in zijn bloed en hij wilde daarmee verder. Elke vakantie was hij met Bene mee die ook binnenvaartschipper is. Dat zou hij het liefst doen.
Maar .. moeder vond het toch een beter idee om eerst 2 jaar naar het voortgezet onderwijs te gaan en dat werd de RSG scholengemeenschap ging in Steenwijk. Daar waren de meningen wel over verdeeld maar Mark ging naar het 1e jaar. Dat hij andere snode plannen aan het maken was vertelde hij er niet bij. Het liep al snel spaak met de docenten en met moeite heeft hij het eerste jaar volgemaakt. Hij had zichzelf ook onmogelijk gemaakt op school en wilde de vaart op! Op zijn 13e ging hij naar Harlingen, naar het internaat van de scheepvaartschool. Zijn VMBO heeft hij daar afgemaakt, intern bij de Maritieme Academie.
Inmiddels was hij 15 jaar en had vakantie. Lang hoefde Mark niet na te denken, greep zijn kans en ging direct als matroos varen op een chemicaliën tank. 14 dagen op en 14 dagen af, hij vond het prachtig en zelfs in zijn ‘vrije’ tijd bleef hij aan boord.
Op de scheepvaartschool volgde hij 3 jaar lang de MBO opleiding tot schipper binnenvaart op het Nova College in Harlingen. 1 keer per 6 weken ging hij een week naar school en de overige tijd varen… Zijn diploma had hij behaald en hij kon gaan varen, zijn lust en zijn leven dat was inmiddels wel duidelijk. Hij was van ma t/m vrijdag op school, hij heeft daar een prachtige tijd gehad. Allemaal jongens (weinig meisjes) van hetzelfde kaliber in een groot huis. De toezichthouders, de ‘Bootsmannen’ genaamd, hielden de boel goed in de gaten of het spul in het gareel bleef. Ze moesten met mes en vork eten en er werd hen de nodige discipline bijgebracht.
Negen jaar heeft hij in de chemievaart gezeten en de laatste drie jaren in de droge lading (bulk) zoals graan, zand en hout. Hij kwam op vele plekken in de Benelux, Frankrijk, Duitsland en Zwitserland. Onderweg deden ze veel havens aan.
Ze varen altijd met 2 personen, de schipper en zijn matroos. Mark heeft (bijna) altijd dezelfde matroos mee. Het is genieten van de vrijheid. Elke avond ben je ergens anders en als de tijd en locatie het toelaat een hapje eten en/of de stad in. Altijd iets te zien en te beleven.
Mark was in loondienst en zijn werkgever nam het werk aan. Veel ervaring opgedaan…Zij werken met een team van 4 personen die elkaar afwisselen. Ondertussen is het geen luieren want het schip moet schoon en er wordt elke dag geschilderd. Meestal door de matroos maar als het schip in het weekend stilligt pakt ook Mark de kwast op.
De dagen zijn 14 tot 18 uur.
Terug naar zijn eerste ervaringen als schipper. Men mag vanaf 15 jaar als matroos mee.
Na 1 jaar ben je volmatroos, weer een jaar later stuurman (betekent niet dat je al sturen mag) dan heb je de leiding over de matroos en volmatroos. Als je dan je diploma ‘schipper’ hebt na 4 jaar vaartijd, is het plaatje rond.
Op zijn 19e mocht Mark als schipper dus op pad. Hij had inmiddels 4 jaar ervaring tijdens de opleiding opgedaan als matroos op een klein schip van 55 mtr. Hij voer in Belgische kanalen met als lading zwavelzuur. Hier was hij 2e man, dat snapte Mark wel.
Hij moet elke 5 jaar op herhaling voor de ADN, certificaat voor vervoer van gevaarlijke stoffen. Bij nood aan de man mocht Mark varen als schipper, invallen dus, maar hij is gebleven als schipper, zijn kalmte kon hem redden…
Mark vervoerde bij de winterdag elk jaar gedurende 3 maanden suikerbieten van Texel naar Hoogkerk in Groningen. Zijn leuke vaarten, gezellig op Texel, zeker in het weekend. Hij voer dan naar Groningen, loste daar de bieten en voer weer terug, Mark vond dit mooi werk..
Het gebeurt wel eens dat hij op een mooie plek ligt en dan pas op maandag lost. Dan doet hij boodschappen of bezoekt een cafeetje of restaurant. Soms even de stad in om een beetje rond te kijken. Gent en Keulen zijn bijvoorbeeld mooie steden met leuke mogelijkheden om uit te gaan.
Hij vindt het ophalen van projecten erg leuk. Grote schepen uit Den Oever, gekocht via marktplaats. Mark, Bene en Peter vormen met zijn drieën 1 team in al hun projecten. Pieter brengt hen daar soms naartoe. In de morgen vanuit Den Oever op pad. Met aggregaat, koffie en gereedschapskist. Hoe dichter zij bij huis aankwamen hoe groter de boot leek, of hoe kleiner het water werd..
Het is gelukt en ze hebben het voor de wal gelegd in Kalenberg. Daar werd een plan bedacht om de boot op te knappen. Pieter verzorgde het houtwerk en de jongens het staalwerk.
Eigenlijk hebben ze er niet echt mee gevaren, het lag in pad en was te groot voor hier, 15 meter was het schip. Dus deze werd weer verkocht.
Ze hadden zij een aantal projecten:
Project 1: Hydra een vletje van 8 meter uit Zeeland, helemaal opgeknapt en inmiddels weer verkocht.
Project 2: Grote sleepboot (Oost-Duits) opgeknapt en verkocht aan een zeilvereniging in Friesland. De boot bleef mooi in de buurt en de vereniging was er blij mee. Nog steeds sturen ze af en toe een foto op.
Project 3: Sloepje uit Giesbeek gehaald, stop in Zutphen en na een nachtje slapen op de boot met Bene naar huis. Het bootje is nog in de vaart. De eerste test in Kalenbergergracht ging niet geheel naar wens.
De motor sloeg op hol, brandstof bleef hangen. Met z’n drieeen, vast koppel, Bene, Peter en Mark schakelden de motor uit en begonnen te sleutelen. Het was met een hoog kameleon gehalte, ze hebben er wat af gelachen.
Project 4: gekocht een opduwertje, die zijn ze nog aan het opknappen.
Project 5: Mark zijn nieuwste aanwinst, zie einde interview.
Mark heeft nog meer hobby’s namelijk solexen. Hij is bij de Solexclub de Tjop-Tjoppers. Deze club is ontstaan vanuit de vroegere vriendenclub vanuit De Karre. Ze rijden naar verschillende locaties. Met de solex op de aanhanger en de jongens van de club met het vliegtuig naar Ierland om daar te toeren langs de kust. Naar Cork-Dublin met ongeveer 30 fanaten. Ze sliepen in een grote legertent die met de volgauto werd vervoerd. De campings waren vaak van tevoren geregeld.
In Nederland rijden zij op zondag vanaf ‘De Karre’ naar dorpjes en cafés in de buurt. 1 x per jaar een weekend in het binnenland en dan weer naar het buitenland, visa versa.
Eind 2025 gaan zij negen dagen naar Curaçao, dan gaan de solexen een maand voordien in een zeecontainer. Ze overnachten in hotels of huizen.
Verder bezoekt Mark de boerendorpsfeesten en zomer tentfeesten. In de winter naar het cafe.. In de winter skiën vindt hij leuk en doet dat graag.
Op dit moment helpt hij in zijn vrije weken regelmatig mensen met kleine klusjes zoals reparaties, metaal bewerken en lassen, ook een hobby van hem.
Kortom hij is weinig thuis, altijd ergens of onderweg naar ergens.
De dag na ons gesprek vertrekt hij voor een vaart naar Rotterdam om Big Bags op te halen voor Mannheim. Hij vaart eerst naar Emmerich, dan naar Neuss via Koblenz naar Worms. Daar gaan de eerste bags eruit. De dag daarna naar Mannheim. Hij is dan ongeveer 5 dagen onderweg. Er is momenteel een tekort aan schippers, mensen zijn graag aan wal, de lonen aan wal zijn hoger en veel van huis, is ook niet populair. Daarnaast speelt de vergrijzing ook een grote rol.
Terwijl ik het interview aan het uitwerken ben bereikt mij het bericht dat er een behoorlijke verandering in zijn situatie heeft plaatsgevonden…namelijk per 03-04-25 is Mark eigenaar van een motor ‘beunschip’, genaamd “Diepe Wiede”.
Het is dus geen gewoon binnenvaartschip, dit ‘beunschip’ is ingericht voor het vervoer van zand, slib en grint en heeft geen laadruim, vaak zonder luikenkap maar een beun, dat is als het ware een dubbelwandige bak.
Een normaal binnenvaartschip met veel ruiminhoud met zware lading zal zinken als je het laadruim volmaakt met zware lading.
Dit schip heeft relatief weinig inhoud en blijft het schip met zware lading (nat zand) goed drijven.
De afmetingen zijn behoorlijk: 60 m lang, 6.60 m breed en de diepgang is maximaal 2.72 m
Dan meet het schip 700 ton! De schipper wordt daarom ook wel ‘Beunhaas’ genoemd, tja…
Van maandag t/m vrijdag vaart Mark nu en is elk weekend thuis, de regelmaat komt erin…
Over een maand denk hij te kunnen varen met zijn eigen schip, maar eerst nog een paar certificaten halen, paar onderwater dingetjes fixen en dan richting het noorden: Friesland, Groningen en Drente. Hij vaart voornamelijk in het noorden. De bietentrip naar Texel is nu verleden tijd, een periode waar hij mooi op terugkijkt.
Dan wil ik als laatste nog graag een antwoord op de vraag: “waar ben je nu het meest trots op?”
Dat is voor hem wel even een lastige vraag, maar na enig nadenken komt het toch:
” Het is gelukt wat ik als kleine jongen voor ogen had”.
Dank Mark, was erg leuk eens onder de radar te mogen kijken…
Mark geeft de pen door aan Yke Jongschaap-Broekman.